Câu đối ngày tết là một trong những tục có từ lâu đời. Mỗi dịp xuân về, người ta lại nghêu ngao câu thơ về Tết đầy quen thuộc “Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ/Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh.” Chỉ trong hai câu thơ ngắn gọn nhưng lại nêu bật được những món ăn truyền thống và tục lệ của người Việt, trong đó có tục treo câu đối đỏ. Câu đối thể hiện được bản sắc văn hóa cũng như trí tuệ của người Việt trong từng từ, từng chữ.
Câu đối là gì?
Theo văn học mà nói, câu đối thuộc thể loại văn biền ngẫu, có khởi nguồn từ đào phù, gồm có 2 vế đối nhau thể hiện những tâm tư, tình cảm, ý nghĩ của tác giả. Câu đối được bắt nguồn từ Trung Hoa từ khoảng 3000 năm về trước, thời đầu được người Việt viết bằng chữ Hán.
Một câu đối không thể tùy tiện sử dụng mà phải theo luật về thanh, vần và lượng từ, ý nghĩa. Đối với câu đối thơ, trong thể thơ ngũ ngôn hoặc thất ngôn, tác giả phải sử dụng đúng quy luật bằng trắc của hai câu thực và câu luận. Câu đối ở Việt Nam được chia làm nhiều loại phụ thuộc vào mục đích sử dụng như: Câu đối mừng, câu đối phúng, câu đối thờ, câu đối trào phúng,… Còn trong bài viết này, chúng ta đi vào tìm hiểu về câu đối Tết.
Nguồn gốc và ý nghĩa của câu đối Tết
Câu đối Tết có nguồn gốc từ thời nhà Chu, mỗi nhà treo trước cửa hai tấm “đào phù” (có nghĩa là tấm bùa bằng gỗ cây đào).
Theo “Hậu Hán thư – Lễ nghi chí” thì: “Đào phù dài 6 tấc (khoảng 20 phân), rộng 3 tấc (khoảng 10 phân), trên đào phù viết tên hai vị Thần chế phục ác ma là Thần Đồ và Uất Lũy. Ngày mồng 1 Tết, treo đào phù ở cửa, có thể khiến trăm loài quỷ đều sợ hãi tránh xa”.
Đào phù có thể xua đuổi ma quỷ, trấn áp ma tà, trừ bỏ xui xẻo đem lại những điều may mắn.
Đến thời Ngũ Đại, trong cung đình nhà Tây Hán bắt đầu viết câu đối lên đào phù. Theo “Tống sử – Thục thế gia” có viết: Hậu Thục chủ Mạnh Sưởng lệnh cho học sỹ Chương Tốn viết lên đào phù 2 câu đối:
Tân niên nạp dư khánh
Gia tiết hiệu trường xuân.
Tạm dịch:
Năm mới thừa phúc lành
Tết đẹp mãi trường xuân.
Câu đối này được xem là câu đối Tết đầu tiên trong lịch sử các nước châu Á. Từ đời Tống trở đi dân gian bắt đầu phổ biến câu đối Tết, đến thời nhà Minh chính thức đổi tên gọi đào phù thành “Câu đối Tết” (Xuân liên).
Phong tục này dần lan truyền ra khắp các nước Á Đông như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc. Hiện nay, chưa có nghiên cứu chính xác câu đối Tết ở Việt Nam có từ thời nào, nhưng từ thời Trần câu đối Tết đã phổ biến, ngoài ý nghĩa đem lại may mắn nó còn thể hiện trí tuệ, sự thông minh của người chơi câu đối.
Ý nghĩa của câu đối ngày Tết
Mỗi một câu đối Tết sẽ mang trong mình những nét đẹp, những ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Câu đối Tết là những dòng chữ, câu văn mà thi nhân muốn gửi những hoài vọng, ý niệm, mong muốn đến mọi người để chúc họ có một năm đầy may mắn, bình an, vui vẻ.
Treo những câu đối Tết trong nhà khiến trong nhà có không khí trang trọng, đầm ấm hơn, mang lại cảm giác tươi mới, tưng bừng rộn ràng. Gửi đến người thân bạn bè những câu đối chúc Tết giúp cho tình cảm trở nên thắm thiết, tươi vui, gắn kết với nhau.
Những câu đối Tết hay, ý nghĩa còn nói lên khát vọng, động lực để con người có năng lượng để bắt đầu một năm mới mới mẻ và hoàn thiện hơn. Ngoài ra, theo quan niệm của người xưa, treo câu đối còn giúp xua đuổi tà ma, bài trừ thiên tai, bất hạnh cho một năm mới. Và hơn nữa, thú chơi câu đối còn giúp ta thấy rõ được trí tuệ, học thức và đạo đức, truyền thống của người Việt Nam.
Câu đối ngày Tết hay và ý nghĩa
Có rất nhiều câu đối Tết hay đã được truyền miệng hoặc ghi nhận lại trong nhiều tài liệu. Hẳn chúng ta đã quá quen thuộc với câu đối:
Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh
Đây là câu đối thường xuyên xuất hiện trong những ngày lễ Tết, đêm giao thừa. Câu đối đỏ, bánh chưng xanh là những biểu tượng đặc trưng không thể thiếu khi gia đình quây quần với nhau bên mâm cơm cuối năm. Thiếu những thứ này dường như mất đi hẳn không khí tươi vui, rộn ràng ngày Tết. Bên cạnh đó, chúng ta còn có nhiều câu đối Tết mang sắc âm hưởng của những nước Á Đông, mong một năm mới thuận lợi và nhiều may mắn:
Xuân an khang đức tài như ý
Niên thịnh vượng phúc thọ vô biên
Năm mới thừa phúc lành
Tết đẹp mãi trường xuân
Mai vàng nở rộ mừng năm mới
Đào hồng khoe sắc đón xuân sang
Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua
Phúc lộc đưa nhau đến từng nhà
Vài lời cung chúc tân niên mới
Vạn sự an khang vạn sự lành
Lộc biếc, mai vàng, xuân hạnh phúc
Đời vui, sức khỏe, Tết an khang
Tết trong nhà Tết ra ngoài phố
Lộc trên trời, lộc xuống nhân gian
Mai vàng nở rộ mừng năm mới
Đào hồng khoe sắc đón xuân sang
Trai gái cười vui mừng đón Tết
Trẻ già hoan hỉ đón xuân sang
Trời thêm tuổi mới người thêm thọ
Xuân khắp dương gian, phúc khắp nhà
Những câu đối trên đều mở ra một không khí vui tươi của ngày Tết đến xuân về. Những câu đối cho người ta thấy được sự hân hoan, mừng vui khi Tết gõ cửa từng nhà. Tết theo chân người ra ngoài phố, khiến cho mỗi ngõ ngách đều trở nên bừng sáng, tươi vui. Những câu đối còn thể hiện niềm mong ước đầu năm của hầu hết mọi người. Họ cầu mong có một năm mới nhiều tài lộc, công danh sự nghiệp đều phát đạt. Chữ Lộc ở đây biểu tượng là chồi non sắp nhú, biểu hiện cho sự tươi mới, mơn mởn, tràn đầy sức sống cho một năm sắp tới đầy tốt đẹp.
Những câu đối chúc Tết hay nhất
Ngày Tết, không thể thiếu được những câu chúc Tết để dành tặng cho mọi người khiến tình nghĩa, tình cảm son sắc và đi lên. Hãy cùng tham khảo những câu đối Tết hay nhất để dành đến mọi người nhé.
Câu đối chúc ông bà, cha mẹ
Lộc biếc mai vàng xuân hạnh phúc
Đời vui sức khỏe Tết an khang
Câu đối chúc Tết cho sếp, doanh nghiệp
Tân xuân như ý vạn điều vui
Canh tý phú quý vạn hoa biếc
Câu đối hay chúc Tết khách hàng
An khang thịnh vượng
Mã đáo thành công
Câu đối chúc Tết thầy cô giáo
Cao quý nào bằng nghề nhà giáo
Vinh quang chi hơn nghiệp trồng người
Câu đối Tết công giáo
Vạn vật đón xuân hữu hạn
Giáo dân mừng chúa trường sinh
Câu đối Tết mừng đảng mừng xuân
Đất nước phồn vinh câu chúc Tết
Gia đình hòa thuận thiệp mừng xuân
Những câu đối Tết hay mừng mùa xuân tươi đẹp trên đất nước Việt Nam
Mỗi cá thể hạnh phúc sẽ góp phần cho toàn đất nước Việt Nam “càng ngày càng Xuân”, nếu bạn là người thích những câu đối mừng mùa xuân trên đất nước Việt Nam tươi đẹp, chắc chắn sẽ không thể bỏ qua những câu đối sau:
Cội vững, cành xanh, đất nước tưng bừng muôn cảnh Tết
Trời quang, mây tạnh, non sông phơi phới vạn tình xuân
Lo nước ghi lòng: Dân Vi bản
Làm người tạc dạ: Đức vi căn
Phúc đem lễ nghĩa trong nhà thịnh
Lộc nảy vinh hoa phú qúy xuân
Phúc đầy nhà, năm thêm giàu có
Ðức ngập tràn, ngày một vinh hoa
Những câu đối Tết ngắn gọn và ý nghĩa
Bạn muốn chọn những câu đối Tết ngắn gọn nhưng vẫn tràn đầy ý nghĩa? Dưới đây sẽ là một số câu đối hay mà bạn có thể tham khảo.
Lộc biếc mai vàng Xuân hạnh phúc
Đời vui sức khỏe Tết an khang
Đất nước phồn vinh câu chúc Tết
Gia đình hòa thuận thiệp mừng xuân
Cầu được ước thấy Xuân như ý
Phúc ngập lộc chàn Tết phồn vinh
Năm mới hạnh phúc bình an tiến
Xuân sang vinh hoa phú quý lai
Mai vàng nở rộ đón xuân sang
Đào hồng khoe sắc mừng năm mới
Những câu đối Tết mừng xuân Tân Sửu 2021 hay nhất
Năm mới Tân Sửu 2021 sắp đến, tại sao bạn không tham khảo những câu đối độc nhất vô nhị này để trang trí cho ngôi nhà thân yêu của mình?
Xuân tha hương sầu thương về quê mẹ
Tết xa nhà buồn bã nhớ quê cha
Phúc rạng rỡ niềm vui tươi hy vọng
Lộc đủ đầy no ấm suốt quanh năm
Vạn phương hữu cát
Tứ quý trình tường
Tiễn Chuột đi chúc xuân vui hạnh phúc
Đón Trâu về mừng Tết đạt thành công
Cạn ly mừng năm qua đắc lộc
Nâng cốc chúc năm mới phát tài
Chiều ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng bần ra cửa
Sáng mồng một, rượu say túy lúy, giơ tay ông Phúc vào nhà
Những câu đối chữ Hán hay nhất
Những câu đối chữ Hán luôn mang một giá trị hoài niệm và đầy niềm trân quý về những các Tết thuở ấu thơ. Chắc chắn bạn sẽ không muốn bỏ lỡ những câu đối này.
Xuân như cẩm tú, nhân như ngọc
Khách mãn gia đình, tửu mãn tônDịch:
Xuân như cẩm tú, người như ngọc
Khách chật trong nhà, rượu hết chung
Phúc mãn đường, niên tăng phú qúy
Ðức lưu quang, nhật tiến vinh hoaDịch:
Phúc đầy nhà, năm thêm giàu có
Ðức ngập tràn, ngày một vinh hoa
Tân niên, hạnh phúc bình an tiến
Xuân nhật, vinh hoa phú qúy laiDịch:
Năm mới, hạnh phúc bình an đến
Ngày xuân, vinh hoa phú qúy về
“Thiên tăng tuế nguyệt, niên tăng thọ
Xuân mãn càng khôn, phúc mãn đường”Dịch:
Trời thêm tuổi mới, năm thêm thọ
Xuân khắp càn khôn, phúc khắp nhà
Những câu đối Tết 4 chữ hay nhất
Câu đối Tết 4 chữ thuộc dạng những câu đối ngắn gọn, xúc tích nhất nhưng ý nghĩa vẫn không hề bị mai một. Hãy cùng xem những câu đối 4 chữ phổ biến nhất.
- Vạn sự như ý – An khang thịnh vượng
- Tứ thời cát khánh – Bái tiết an khang
- Phát tài phát lộc – Công thành danh toại
- Cát tường như ý – Cung chúc tân xuân
- Hoa hương thế kỷ – Phước nạp môn đình
- Tân niên như ý xuân – Tuế tuế bình an nhật
- Nhân tăng thọ kỷ – Thiên chuyễn dương hoà
- Vạn phương hữu cát – Tứ quí trình tường
- Đông nghinh mai chí – Xuân bạn yến qui
- Tình chặt như keo – Dẻo dai hạnh phúc
- Hoa khai phú quí – Trúc báo bình an
- Cung chúc tân niên – Sức khỏe vô biên
- Xuân phong đắc ý – Hoà khí chí tường
- Tống tự nghênh tân – Vạn sự cát tường
- Thi thư môn đệ – Đào thục nhân gia
- Thành công liên miên – Hạnh phúc triền miên
- Túi luôn đầy tiền – Sung sướng như tiên
- Tình chặt như keo – Dẻo dai hạnh phúc
- Xuân dinh tứ hải – Mai khai ngũ phúc
- Tứ thời cát khánh – Bái tiết an khang
- Bách thuận vi phúc – Lục hợp đồng xuân.
- Xuân phong tống phước – Hỷ khí lâm môn.
- Cung hỷ phát tài – Tấn tài tấn lộc.
- An khang thịnh vượng – Mã đáo thành công.
- Cung chúc tân niên – Sức khỏe vô biên – Thành công liên miên – Hạnh phúc triền miên – Túi luôn đầy tiền – Sung sướng như tiên.
- Ngàn lần như ý – Vạn sự như mơ – Triệu sự bất ngờ – Tỷ lần hạnh phúc.
- Hay ăn chóng béo – Tiền nhiều như kẹo – Tình chặt như keo – Dẻo dai hạnh phúc.
Những câu đối Tết 5 chữ hay nhất
Ngoài ra, đừng bỏ lỡ những câu đối 5 chữ vô cùng quen thuộc nhưng không tràn đầy ý nghĩa, mang đến sự bay bổng và thành ý trong từng chữ.
- Đong cho đầy hạnh phúc – Gói cho trọn lộc tài
- Giữ cho mãi an khang – Thắt cho chặt phú quý
- Xuân an khang thịnh vượng – Niên phúc thọ miên trường
- Minh niên tăng vạn lộc – Xuân nhật tập thiên tường
- Phúc lai miên thế trạch – Lộc mãn trấn gia thanh
- Niên niên như ý xuân – Tuế tuế bình an nhật
Những câu đối Tết 7 chữ hay nhất
Các câu đối Tết 7 chữ mang trọn tấm lòng, thành ý và tràn đầy niềm hy vọng vào một năm mới nhiều may mắn, phúc lộc thọ tài cũng được nhiều người yêu thích để chọn treo trong nhà mình.
- Phúc mãn đường niên tăng phú quý – Đức lưu quang nhật tiến vinh hoa
- Lộc biếc, mai vàng, xuân hạnh phúc – Đời vui, sức khoẻ, Tết an khang
- Trời thêm tuổi mới, người thêm thọ – Xuân khắp dương gian, phúc khắp nhà
- Già trẻ gái trai đều khoái Tết – Cỏ cây hoa lá cũng mừng xuân
- Tết trong nhà, Tết ra ngoài phố – Lộc trên trời, lộc xuống nhân gian
- Phúc Lộc Thọ tam tinh cùng chiếu – Thiên Địa Nhân nhất thể đồng xuân
- Xuân sang cội phúc sinh nhành lộc – Tết về cây đức trổ thêm hoa
- Mai vàng nở rộ mừng năm mới – Đào hồng khoe sắc đón xuân sang
- Cạn ly mừng năm qua đắc lộc – Nâng cốc chúc năm mới phát tài
- Phúc như Đông Hải trường lưu thủy – Thọ tỷ Nam Sơn bất lão tùng
Những câu đối chúc Tết hay nhất
1. Tân niên hạnh phúc bình an tiến – Xuân nhật vinh hoa phú quý lai.
(Năm mới hạnh phúc bình an đến – Ngày Xuân vinh hoa phú quý về).
2. Ðuột trời ngất một cây nêu, tối ba mươi ri là Tết.
Vang đất đùng ba tiếng pháo, rạng ngày mồng một rứa cũng Xuân.
3. An khang phú quý thái thái bình – Bách lão bá niên trường trường thọ.
4. Ðắp gốc cây cao, Tết đến thắp hương thơm đèn sáng
Khơi nguồn nước mát, Xuân về dâng trái ngọt hoa thơm.
5. Cạn ly mừng năm qua đắc lộc – Nâng cốc chúc năm mới phát tài.
6. Mừng xuân hỉ xả thêm công đức – Đón tết từ bi bớt não phiền.
7. Chiều ba mươi, đầu bù tóc rối, heo hắt tiễn năm tàn
Sáng mồng một, quần là áo lượt, phấn khởi mừng xuân mới.
8. Ngào ngạt mùi hương, dẫu tại đất người, không mất gốc,
Lung linh ánh lữa, dù xa quê cũ, chẳng quên nguồn.
9. Ống cựu nghinh tân mừng xuân mới – Dân an quốc thái đón thanh bình.
10. Xuân vẫn còn dài, hướng đến tương lai vùng đất mới,
Tết dù đã ngắn, quay nhìn dĩ vãng cảnh người xưa.
11. Lộc biếc, mai vàng, xuân hạnh phúc – Đời vui, sức khỏe, tết an khang.
12. Tối ba mươi khép cánh càn khôn, ních chặt lại kẻo Ma vương đưa quỷ tới
Sáng mồng một lỏng then tạo hóa, mở toang ra cho thiếu nữ đón Xuân vào.
13. Giao thừa hái lộc, cung kính ông bà, rượu rót đôi ly, nghe lời chúc
Mồng một đơm hoa, nhớ ơn cha mẹ, trà dâng ba chén, nhận lì xì.
14. Già trẻ gái trai đều khoái Tết – Cỏ cây hoa lá cũng mừng Xuân.
15. Mừng xuân đất nước an toàn giao thông tiến – Đón xuân gia đình hạnh phục lộc an khang.
16. Đón xuân mới, Dân tộc vững tin, một lòng đoàn kết
Mừng xuân về, Đất nước vững vàng tiếp tục vươn xa.
17. Đêm 30 nghe tiếng pháo nổ… Đùng !… ờ ờ…
Tết Sáng mùng 1 ra chạm niêu đánh… Cộc !… á à… Xuân.
18. Đất nước phồn vinh câu chúc tết
Gia đình hòa thuận thiệp mừng xuân.
Những câu đối Hán Việt ngày Tết hay nhất kèm dịch nghĩa
1. Sơn thủy thanh cao xuân bất tận – Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh
Dịch: Phong cảnh thanh cao xuân mãi mãi – Thần tiên vui thú cảnh đời đời.
2. Môn đa khách đáo thiên tài đáo – Gia hữu nhân lai vạn vật lai
Dịch: Cửa nhiều khách đến nhiều tiền đến – Nhà có người vào lắm vật vào.
3. Thiên tăng tuế nguyệt, niên tăng thọ – Xuân mãn càn khôn, phúc mãn đường.
Dịch: Trời thêm năm tháng, tuổi thêm thọ – Xuân khắp đất trời, phúc khắp nhà.
4. Tổ tôn công đức thiên niên thịnh – Tử hiếu tôn hiền vạn đại xương.
Dịch: Công đức tổ tôn nghìn năm thịnh – Hiếu hiền con cháu vạn đời ngay.
5. Xuân như cẩm tú, nhân như ngọc – Khách mãn gia đình, tửu mãn tôn.
Dịch: Xuân như cẩm tú, người như ngọc – Khách chật trong nhà, rượu hết chung.
6. Ðịa sinh tài, thế nghiệp quang huy – Thiên tứ phúc, gia thanh hiện thái.
Dịch: Ðất sinh tài nghiệp đời xán lạn – Trời ban phúc, nhà tiếng tốt tươi.
7. Phúc sinh lễ nghĩa gia đường thịnh – Lộc tiến vinh hoa phú qúy xuân.
Dịch: Phúc đem lễ nghĩa trong nhà thịnh – Lộc nảy vinh hoa phú qúy xuân.
8. Niên niên như ý xuân – Tuế tuế bình an nhật
Dịch: Năm năm xuân như ý – Tuổi tuổi ngày bình an.
9. Niệm tiên tổ, duật tu quyết đức – Khải hậu nhân, trường phát kỳ tường.
Dịch: Nhớ tổ tiên, đẹp điều nhân đức – Tin cháu con bền sự lạ hay.
10. Thảo ốc an cư, tích kim quang đắc đức – Bố y tùy phận, cầu phúc đức lai tài.
Dịch: Nhà cỏ ở yên, tích kim quang được đức – Áo vải an thân, cầu phúc đức đến tài.